Magdalena Frątczak, szefowa sektora handlowego w CBRE:
Rynek powierzchni handlowych jest najbardziej dynamiczny i podatny na nastroje społeczne spośród nieruchomości komercyjnych. Pandemiczny eksperyment, z którym mieliśmy do czynienia w 2020 roku, nauczył inwestorów, najemców i zarządców bycia w ciągłej zmianie, dopasowywania się do nagłych lockdownów i idących za nimi zmian w zachowaniu konsumentów. Choć dla sektora zawsze kluczowa jest końcówka roku, już teraz wiadomo, że dobrze poradził sobie z kolejnymi dwunastoma miesiącami pod znakiem Covid-19.
Optymistycznym zjawiskiem, które powszechnie obserwowaliśmy w 2021 roku, jest szybki powrót klientów do obiektów handlowych po lockdownach. Szczepienia oraz zachowanie zasad sanitarnych stosowanych powszechnie w handlu zapewniają konsumentom poczucie bezpieczeństwa. Na rynku nie pojawiło się wiele nowych marek, ale te, które są już obecne radziły sobie dobrze. Rozwijały się przede wszystkim sieci spożywcze, szczególnie dyskonty. Obserwowaliśmy również ekspansję polskich firm, takich jak LPP czy CCC.
Rok na wysokich obrotach
Ostatni kwartał roku to dla handlu okres, w którym budowane jest około 30% całorocznych obrotów. Szczególnie ważny jest grudzień. Na razie trudno stwierdzić, czy sektorowi udało się odrobić straty z lockdownów, ale sytuacja zapowiada się lepiej niż w 2020 roku. Obroty wygenerowane na zarządzanym przez nas portfelu między majem a październikiem 2021 roku były wyższe o 15% niż tym samym okresie 2020 oraz 6% niższe niż 2019. Obroty w listopadzie i grudniu 2021 będą sprawdzianem dla całego rynku.
Parki receptą na pandemię
W mijającym roku widzieliśmy, że klienci nauczyli się żyć z lockdownami i między nimi. Po każdym „zamknięciu” obserwowaliśmy, jak ludzie szybko uczą się nowych schematów zakupowych. A za nimi zmieniały się zachowania inwestorów i najemców. Na bazie tego przyspieszył rozwój parków handlowych, który był widoczny szczególnie w pierwszej połowie 2021 roku. Niemal brak powierzchni wspólnych, łatwy dostęp do sklepów pierwszej potrzeby i bliska odległość od miejsca zamieszkania sprawiły, że klienci bardzo je polubili. Jednocześnie obserwowaliśmy, że szybko i chętnie wracają także do większych centrów handlowych, gdy tylko te były ponownie otwierane.
Inwestorzy szukają możliwości
Pomimo pandemii, inwestorzy cały czas są zainteresowani zakupem nowych projektów handlowych w Polsce. Problemem jest jednak niedobór atrakcyjnych obiektów na sprzedaż lub zbyt wysoka cena tych, które są dostępne. Biorąc pod uwagę dane z rynku, przyszłość sektora handlowego w najbliższych miesiącach wygląda optymistycznie. Kluczowy dla rynku jest brak kolejnych lockdownów, ale widzimy, że stosowane obecnie metody dystansu społecznego zapewniają odpowiednie bezpieczeństwo i zamykanie biznesów nie jest konieczne.
Zrównoważony rozwój już obecny
Podobnie jak w innych sektorach, także w handlu coraz ważniejsze dla inwestorów i najemców stają się zasady ESG. To, co w obiektach z powodzeniem sprawdza się od lat to m.in. ponowne wykorzystywanie szarej wody np. do podlewania roślin, naturalnych źródeł energii do ogrzewania, perlatory na kranach w łazienkach czy efektywne energetycznie źródła światła. Przy nowych inwestycjach zasady zrównoważonego rozwoju wdrażane są już na etapie wykorzystywanych materiałów budowlanych, co bardzo nas cieszy.
