Rynek inwestycyjny w CEE obiera kurs na przekraczanie kolejnych granic wzrostu

09 października 2018

Inwestorzy dobrze znają przewagi konkurencyjne i mocne strony regionu CEE. Widać jednak też nowe czynniki, które mogą wpływać na ocenę tego rynku w perspektywie średnio- i długoterminowej. Następuje znaczne przesunięcie od efektywności kosztowej w stronę jakości i operacji opartych na wiedzy we wszystkich sektorach gospodarki CEE. W jaki sposób zmienia się struktura najemców w regionie CEE? Czy wzrost w sektorze BSS przejawia oznaki spowolnienia? Czym różnią się struktury prawne i podatkowe w krajach CEE w porównaniu do tych w Europie Zachodniej? Wszystkie odpowiedzi na te i inne ważne pytania można znaleźć w tegorocznym raporcie inwestycyjnym „CEE 2018: Nowe granice wzrostu”, powstałym dzięki współpracy Skanska, CBRE, Dentons i PwC.

Od poszerzenia Unii Europejskiej w 2004 r. CEE jest to najszybciej rozwijający się jej regionem. Stopa wzrostu w I półroczu 2018 r. wyniosła 4,2%, czyli dwukrotnie więcej, niż średnia w całej Unii.

W ciągu ostatnich 10 lat Europa Środkowo-Wschodnia przeobraziła się z rynku rozwijającego się w rynek coraz częściej uważany za dojrzały. Ostatnia zmiana ratingu FTSE Russell dla Polski do statusu „rynku rozwiniętego" to przykład na to, że kraje CEE coraz częściej są uznawane za porównywalne z USA, Wielką Brytanią i Niemcami. To wspaniała wiadomość dla całego regionu i jego postrzegania na arenie międzynarodowej. CEE jest od lat kluczowym obszarem dla sektora nieruchomości komercyjnych. To opłacalny, bezpieczny i stabilny region dla biznesu

Adrian Karczewicz, dyrektor ds. transakcji w spółce biurowej Skanska

Aktywność inwestycyjna również jest bardzo wysoka. W 2018 r. prawie 5,8 mld EUR zostanie zainwestowanych w rynek biurowy Europy Środkowo-Wschodniej. Inwestorzy w regionie pochodzą z całego świata - z USA, Europy Zachodniej, Izraela i RPA. Według prognoz rynku nieruchomości komercyjnych tegoroczne nakłady inwestycyjne mogą przekroczyć 12 mld EUR.

Struktury prawne i podatkowe CEE

Europa Środkowo-Wschodnia stała się rynkiem dojrzałym zarówno pod względem ekonomicznym, jak i prawnym. Struktury transakcji, stawki podatkowe i inne koszty w CEE są porównywalne do standardów krajów rozwiniętych. Struktury transakcyjne podobne lub wzorowane na zachodnich modelach, są dobrze znane inwestorom i są dla nich wygodne. Zapewnia to zrozumiałe środowisko transakcji podlegające przepisom prawa, które na ogół gwarantują ten sam poziom bezpieczeństwa, jaki jest akceptowany przez inwestorów w bardziej dojrzałych jurysdykcjach, takich jak Niemcy czy Holandia. Koszty transakcji są konkurencyjne, a nawet korzystniejsze, niż na dojrzałych rynkach. Region Europy Środkowo-Wschodniej oferuje bardzo atrakcyjne warunki w różnych aspektach, takich jak podatek od czynności cywilnoprawnych przy nabywaniu nieruchomości i stawki podatku CIT.

Rynek pracy: przejście od efektywności kosztowej do gospodarki opartej na wiedzy

Jednocześnie Europa Środkowo-Wschodnia znajduje się w trakcie bardzo ważnej transformacji: od wzrostu gospodarczego opartego na konkurencyjności płac, do wzrostu opartego na wiedzy. Ten proces zmiany biznesowej można dostrzec w zapotrzebowaniu na umiejętności. Liczba miejsc pracy wymagających wysokiego poziomu wiedzy eksperckiej rośnie najszybciej w Europie Środkowo-Wschodniej, podczas gdy popyt na miejsca pracy, które wymagają jedynie elementarnych zdolności, ulega stagnacji. Wcześniej region CEE zapewniał kadry na rynkach Europy Zachodniej, teraz sam przyciąga coraz więcej pracowników. Ponadto zmiany na rynku pracy, a także trendy demograficzne i społeczne powodują wzrost zainteresowania nowoczesnymi miejscami pracy.

Biuro nabiera nowej roli jako narzędzie do budowania marki pracodawcy

Zmiana rynku pracy spowodowała zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowanych pracowników. W czasach ostrej konkurencji o talenty jakość powierzchni biurowej stała się potężną przewagą konkurencyjną, która ma wpływ na rynek biurowy w regionie. Popyt na nowoczesną powierzchnię biurową jest bardzo silny, a absorpcja netto w największych miastach Europy Środkowo-Wschodniej w I półroczu 2018 r. wyniosła ok. 700 000 mkw. Silny popyt generuje silną aktywność deweloperów. Potwierdzają to liczby - aż 6 mln mkw nowej powierzchni biurowej, zostanie ukończonej w ciągu najbliższych trzech lat, uzupełniając aktualne zasoby 21,1 mln mkw. Oznacza to roczną stopę wzrostu bliską dziewięciu procent.

Inną zauważalną zmianą jest coraz bardziej zróżnicowana struktura popytu w Europie Środkowo-Wschodniej. Przez prawie dwie dekady sektor usług biznesowych, jako jeden z najszybciej rozwijających się w regionie, był również jednym z największych najemców powierzchni biurowej. Zapowiadane niejednokrotnie spowolnienie tempa wzrostu tego sektora nie zmaterializowało się. Wydaje się, że będzie się ono utrzymywać na wysokim poziomie w przewidywalnej przyszłości. Jednak sektor usług biznesowych nie jest jedynym graczem generującym popyt na nowoczesne biura. Instytucje publiczne zaczęły przenosić swoje siedziby do nowoczesnych budynków biurowych, a krajowe firmy rosną i powiększają swoją przestrzeń.

Więcej informacji o trendach w regionie można znaleźć w najnowszym Raporcie Inwestycyjnym CEE 2018: Na drodze wzrostu. Pełną wersję raportu w języku angielskim można pobrać pod adresem: www.skanska.pl/CEEinvestmentreport2018