Stołeczny rynek powierzchni handlowych coraz bardziej zróżnicowany
Warszawskie nieruchomości komercyjne są na celowniku większości funduszy instytucjonalnych oraz prywatnych inwestorów planujących dywersyfikację portfela inwestycyjnego w Europie. Dzięki stabilnej sytuacji rynkowej oraz relatywnie dobrym wskaźnikom makroekonomicznym Polska, a szczególnie Warszawa, wygląda obiecująco i wciąż przyciąga firmy zagraniczne
Colin Waddell, dyrektor zarządzający CBRE w Polsce.
Całkowite zasoby nowoczesnych powierzchni biurowych w Warszawie wynoszą ponad 4,1 miliona mkw., z czego 30% położone jest w centrum miasta. W budowie znajduje się obecnie 600.000 mkw. w 41 obiektach biurowych. Oznacza to, że Warszawa plasuje się w pierwszej piątce miast europejskich (za Paryżem, Londynem i Moskwą) pod względem aktywności deweloperów powierzchni biurowych. Największe obiekty w budowie w stolicy to m.in. Warsaw Spire (100.000 mkw.), Q22 (52.000 mkw.) oraz Gdański Business Center (49.000 mkw.).
Rosnąca aktywność ze strony deweloperów powierzchni biurowych jest ściśle związana z popytem ze strony najemców. Od ponad dekady, za wyjątkiem 2009 roku, ilość wynajmowanych powierzchni biurowych co roku mocno wzrasta. W ostatnim kwartale 2013 roku w Warszawie wynajętych zostało 115.000 mkw., a w skali całego roku było to 633.000 mkw., co oznacza 4% wzrostu w porównaniu do roku 2012. Ilość toczących się obecnie negocjacji sugeruje, że w 2014 roku może paść kolejny rekord
Łukasz Kałędkiewicz, dyrektor, Dział Powierzchni Biurowych, CBRE w Polsce.
Warszawscy najemcy wciąż się rozwijają i chcą podnosić standard swoich biur, co skutkuje wysokim popytem na powierzchnie biurowe. Jednak od jakiegoś czasu obserwujemy w stolicy wzrost odsetka wolnych powierzchni – 11,8% pod koniec 2013 roku w porównaniu do 8,8% pod koniec 2012 roku. Wynika to głównie z relatywnie dużej podaży obiektów spekulacyjnych oraz tendencji najemców do przenoszenia się z biurowców klasy B do obiektów klasy A. Niesłabnąca aktywność deweloperów może przyczynić się do dalszego wzrostu wolnych powierzchni biurowych, jednak naszym zdaniem w dłuższej perspektywie dodatkowe powierzchnie zostaną stopniowo wchłonięte przez rynek
dodał Łukasz Kałędkiewicz
Na koniec 2013 roku zasoby nowoczesnych powierzchni handlowych w stolicy wynosiły 1,4 miliona mkw., co oznacza nasycenie na poziomie zaledwie 430 mkw. na 1.000 mieszkańców. Stwarza to rozległe możliwości dla deweloperów. Choć obecnie w Warszawie w budowie jest tylko 7.000 mkw. (w Royal Wilanów), w planach są kolejne obiekty. Zaliczają się do nich małe osiedlowe projekty typu mixed-use jak np. Hop Stop w Falenicy (7.000 mkw.), Vogla Park (11.000 mkw.) czy Ferio Wawer (12.000 mkw.), jak i duże obiekty: Fabryka Wołomin (31.000 mkw.), Galeria Wilanów i Galeria Białołęka (po 60.000 mkw.).
Międzynarodowe sieci handlowe, które wkraczają na polski rynek, nadal wolą otwierać sklepy w centrach handlowych raczej niż przy ulicach handlowych. Ten segment stołecznego rynku handlowego nadal czeka na dokończenie inwestycji infrastrukturalnych, które będą stanowiły ogromny bodziec dla jego rozwoju. Najważniejszym wydarzeniem będzie planowane uruchomienie pod koniec 2014 roku drugiej linii metra i stacji przy ul. Świętokrzyskiej. Nowy Świat i Plac Trzech Krzyży są nadal postrzegane jako najlepsze ulice handlowe w Warszawie.
Obserwujemy trend, w ramach którego dobrze funkcjonujące centra są rozbudowywane, aby zatrzymać klientów poprzez zaproponowanie im poszerzonej oferty, podczas gdy starsze centra są modernizowane i powiększane. Przykłady planowanych rozbudów i nowych etapów to np. Centrum Janki, Wola Park, Promenada i Arkadia. Coraz częściej mamy też do czynienia z obiektami zlokalizowanymi w centrum miasta, o funkcjach biurowo-handlowych jak np. istniejące już Smyk, Centrum Bankowo Finansowe i Centrum Marszałkowska (dawniej Sezam). Można oczekiwać, że ten trend stanie się silnym bodźcem do dalszego rozwoju ulic handlowych. Deweloperzy także coraz chętniej podejmują się renowacji i rozbudowy zabytkowych obiektów tworząc wielofunkcyjne projekty, czego przykładem mogą być np. Fabryka Koneser w wykonaniu BBI Development i Hala Koszyki (Griffin Group)
Beata Kokeli, senior dyrektor Działu Powierzchni Handlowych CBRE w Polsce.
