Mariusz Wiśniewski, Senior Director, Head of Regional Markets, A&T Office, CBRE
Receptą na dzisiejsze bolączki rynku biurowego mogą być między innymi centra usług wspólnych w Polsce z Niemiec, Skandynawii i Francji. Polskim rynkiem interesują się obecnie przede wszystkim inwestorzy poszukujący miejsc pracy na ok. 100 stanowisk, którym nie opłaca się dywersyfikować działalności czy przenosić jej do tańszych lokalizacji, jak np. Indie. Wzrost kosztów prowadzenia działalności w Polsce rekompensowany jest poprzez nasze przewagi konkurencyjne, m.in. styl pracy i łatwość wdrażania zmian oraz brak różnic kulturowych z Zachodem.
Zatrudnienie w sektorze usług biznesowych przez ostatnią dekadę rosło szybciej niż ogólnie zatrudnienie w gospodarce. Do końca I kwartału 2024 roku zwiększyło się do ponad 457 tys. osób, a więc o 3,8 proc. rok do roku – wskazuje raport ABSL. Udział sektora w całkowitym zatrudnieniu w sektorze przedsiębiorstw w Polsce wzrósł do 7 proc., a udział w PKB – do 5,3 proc. W kolejnych latach możemy jednak spodziewać się stabilizacji poziomu zatrudnienia w tym sektorze oraz wzrostu wartości sprzedawanych usług.
Nowi gracze na rynku
Polskiemu rynkowi biurowemu pod kątem centrów usług wspólnych przyglądają się obecnie przede wszystkim inwestorzy z krajów skandynawskich, Niemiec i Francji, którzy poszukują miejsca pod projekty obejmujące ok. 100 stanowisk pracy. Ich udział w rynku w naszym kraju będzie się zwiększał. Są to marki, dla których rozwój lub utrzymywanie działalności w Polsce jest bardziej opłacalne niż dywersyfikacja czy przenoszenie jej do tańszych lokalizacji. Inaczej jest w przypadku największych organizacji, mających globalne zasięgi swojej działalności – dla nich częściej korzystna jest dywersyfikacja działalności, czy nawet jej przeniesienie do tańszych lokalizacji, takich jak np. Indie czy Afryka Północna, mimo że wymaga to często utrzymywania równolegle tych samych operacji w obu miejscach, do czasu wdrożenia ich w nowym kraju.
Stabilizacja zatrudnienia
W kolejnych latach można spodziewać się stabilizacji zatrudnienia w sektorze centrów usług wspólnych w Polsce, a nawet nieznacznych spadków, czego pierwsze oznaki obserwowaliśmy już w 2024 roku. Przyczyną jest wzrost kosztów działalności w naszym kraju, a przede wszystkim wyższe koszty zatrudnienia. Nie pomaga również silna polska waluta, która również wpływa na wzrost kosztu usług świadczonych z Polski. Organizacje, które przenoszą swoją działalność do Afryki Północnej, Egiptu, Indii czy Pakistanu, kierują się nie tylko niższymi cenami prowadzenia biznesu, ale także dostępnością pracowników – to miejsca, w których jest wzrost populacji i nie ma problemu starzenia się społeczeństwa. Przyczyną stabilizacji zatrudnienia w sektorze w Polsce jest także jego automatyzacja.
Inflacja płac w ostatnich latach oraz ogólny wzrost kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce może sprawić, że firmy będą dążyły do zwiększenia produktywności centrów w naszym kraju, poprzez automatyzację prostszych prac czy dołożenie dodatkowych zadań pracownikom. Choć nie zwiększy to zatrudnienia, to urosnąć może wartość eksportu usług z Polski.
Przewagi polskich pracowników
Dla inwestorów ze Skandynawii, Francji czy Niemiec, poszukujących lokalizacji pod centra usług wspólnych w Polsce, nasz kraj, a zwłaszcza pracownicy, mają wiele zalet. W Polsce zmiany, dotyczące technologii czy procedur, wdrażane są często dużo łatwiej niż na Zachodzie. Czasami firmom nie opłaca się modyfikować pewnych procedur w Niemczech, bo pracownicy przyjmują je z trudem. W naszym kraju nie ma z tym problemu – mamy młodszą kadrę, której łatwiej odnajdywać się w zmianach. Dodatkowo, w porównaniu np. do naszego zachodniego sąsiada, w Polsce nie ma tak rozbudowanych związków zawodowych, dzięki czemu nowe wdrożenia są łatwiejsze do przeprowadzenia. Dla takich firm płynność prowadzenia biznesu i odpowiedni pracownicy są ważniejsi niż koszty. Ponadto, warunki życia w naszym kraju są na tyle dobre, że nie ma problemu by relokować tu zagranicznych specjalistów, i to faktycznie się dzieje. Dużą zaletę stanowi także jakość polskiego rynku biurowego. Na tle krajów Europy Zachodniej jest zarówno młody, jak i wysokiej jakości. Na przykład w Warszawie średni wiek budynku biurowego to 15 lat, a udział certyfikowanych obiektów wynosi 70 proc. W Paryżu i w Londynie ich odsetek sięga jednej piątej, a w Berlinie jedynie 10 proc. To szczególnie ważne w sytuacji rosnących wymagań dotyczących realizacji zasad zrównoważonego rozwoju przez firmy, np. ograniczania śladu węglowego.
W sektorze centrów usług wspólnych popularnym modelem pozostaje utrzymywanie kilku hubów, np. w Europie Zachodniej, w Polsce i w Indiach, które mają swoje specjalizacje i jednocześnie się uzupełniają. Korzystając z doświadczeń pandemii, wiele firm woli dywersyfikować swoją działalność. Dzięki temu zachowują płynność w prowadzeniu biznesu, nawet w sytuacji np. przerw w dostępie do energii elektrycznej czy internetu, z którymi miały do czynienia w takich krajach jak Indie.
